โรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อยีสต์

โรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อยีสต์ (Malasseziosis)

     

สาเหตุ :  เกิดจากยีสต์ที่มีชื่อว่า Malassezia pachydermatis พบในสัตว์ที่มีผิวหนังเปียกชื้น อับชื้น ผิวหนังมันเกือบตลอดเวลา และเชื้อนี้เป็นเชื้อที่ฉวยโอกาส มักเกิดแทรกซ้อนในสัตว์ที่เป็นโรคผิวหนังแบบอื่นๆได้ง่าย

สายพันธุ์ที่พบบ่อยและปัจจัยโน้มนำ :
มักพบในสุนัขมากกว่าในแมว สายพันธุ์ที่มักพบได้บ่อยๆ ได้แก่ ไวท์เทอเรีย พุดเดิ้ล บาสเซสฮาวนด์ คอกเกอร์ ดัชชุน ชิสุห์
อาการและความรุนแรงของโรค :
สัตว์จะมีอาการคัน ผิวหนังเป็นผื่นแดง ขนร่วง มีสะเก็ดรังแค มีคราบเหนียวๆ เยิ้มๆ ที่ผิวหนัง มักพบที่บริเวณ รอบริมฝีปาก ลำคอ อุ้งเท้า ขาหนีบ ใบหู ในรูหู และ ขี้หูมีสีเหลืองเหนียวๆ และในรายที่เป็นเรื้อรัง จะพบผิวหนังบริเวณนั้นเปลี่ยนสี เนื่องจากมีเม็ดสีไปสะสมมากขึ้น

     

การตรวจวินิจฉัยโรค :
วิธีการวินิจฉัยที่ง่าย และได้ผลที่ค่อนข้างถูกต้อง รวดเร็ว คือ การย้อมตรวจเซลล์ โดยเซลล์ที่นำไปย้อมนั้นอาจได้มาจากการขูดตรวจ หรือใช้สก๊อตเทปแปะที่บริเวณรอยโรค  จากนั้นนำมาย้อมเซลล์แล้วตรวจโดยใช้กล้องจุลทรรศน์ ส่วนวิธีอื่นๆ ได้แก่ การเพาะเชื้อ และ การนำชิ้นเนื้อที่ได้จากรอยโรคที่ผิวหนังไปตรวจทางพยาธิวิทยา ซึ่งวิธีเหล่านี้จะค่อนข้างยุ่งยาก และใช้ เวลาค่อนข้างนาน แต่จะมีแม่นยำในการวินิจฉัยค่อนข้างมาก

การรักษาโรค :
การรักษามี 2 วิธี คือ วิธีการรักษาเฉพาะที่ และการรักษาทางยา
การรักษาเฉพาะที่ วิธีที่นิยมใช้ คือ การใช้แชมพูฆ่าเชื้อยีสต์ในการอาบน้ำ โดยใช้ฟอก 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์
สำหรับการรักษาทางยานั้นจะใช้ยาฆ่าเชื้อยีสต์ อย่างน้อย 3-8 อาทิตย์ และถ้าใช้ร่วมกันทั้ง 2 วิธีจะทำให้การรักษาได้ผลดียิ่งขึ้น

อาการแรกๆที่เจ้าของมักจะบอกหมอ

(อันนี้ เราเขียนจากประสบการณ์ของเรานะคะ...อาจจมีความแตกต่างกันในหมอแต่ละคนและแต่ละพื้นที่)
เวลาพาเด็กๆที่กำลังประสบปัญหาเชื้อยีสต์อยู่ก็คือ

1. กลิ่นตัวแรงมั้กๆ... อาบน้ำแป๊บเดียว เหม็นอีกแระ
2. เอ...ทำไมมีปัญหาโรคผิวหนังอยู่ตัวเดียวเอง...ตัวอื่นที่บ้านก็ปกติ ไม่เห็นเป็นไร แถม
ไม่เคยออกนอกบ้านอีกตะหาก...นอนก้นอนในห้องแอร์ แต่ทำไมเป็นยังกะขี้เรื้อนแหนะ
3. เป็นๆหายๆ รักษาไม่หายขาดซะที เปลี่ยนมาหลายหมอแระ...เลี้ยงไข้ป่าวเนี่ย
4. รังแคทำไมเยอะงี้อ่ะหมอ...แถมหืนๆ เหนียวๆอีกตะหาก

ก่อนอื่นเรามาดูหน้าตาของสุนัขที่เป็นโรคนี้ (แบบรุนแรงพอสมควรนะคะ) กันก่อน
รูปนี้ เป็นสุนัขพันธุ์ เวสตี้ ที่มีการติดเชื้อยีสต์ที่ชื่อ Malassezia pachydermatis  -อ่านว่า มาลาสซีเซีย_พาไคเดอมาติส (speciesนี้เป็นspeciesหลักในกลุ่มของยีสต์ที่ก่อโรคในสุนัข) ค่อนข้างเรื้อรัง

     

ภาพนี้เป็นภาพวาดของเชื้อยีสต์... ยีสต์ที่เราเก็บตัวอย่างมาจากสุนัข เวลานำไปย้อมสีแล้วดูด้วยกล้องจุลทรรศน์จะติดสีค่อนข้างเข้ม
... บางอันจะมีการแตกหน่อ(budding) ร่วมด้วย รูปร่างจะรีๆ บางคนก็ว่าคล้ายๆถั่วลิสง อะไรประมาณนี้อ่ะ ลองดูกันนะคะ ว่าเหมือนอะไร
พอเราได้เห็นรูปกันไปแล้ว...ขั้นตอนต่อไปก็คือการเรียนรู้กันและกัน... พูดเหมือนคนกะลังจีบกันเลยนะเนี่ย 555+
จริงๆแล้ว ยีสต์ตัวนี้ สามารถพบได้ในสุนัขปกติอยู่แล้ว..แต่จำนวนจะไม่มาก...ทำให้ไม่สามารถก่อให้เกิดความผิดปกติของผิวหนังได้... แต่เมื่อไหร่ก็ตามถ้ามีมือที่3 เอ๊ย ปัจจัยอื่นเข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น อายุ พันธุกรรม สายพันธุ์ ภาวะภูมิแพ้ การได้รับยากดภูมิคุ้มกันนานๆ ความอับชื้น และอื่นๆ อีกมากมาย...  ก็จะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันที่ผิวหนังสุนัข ไม่สามารถควบคุมเชื้อตัวนี้ได้...ทำให้เชื้อเพิ่มปริมาณมากขึ้น จนสามารถก่อโรคในที่สุดโดยมาก เรามักจะพบเชื้อนี้ ในสุนัขที่มีปัญหาเกี่ยวข้องกับภูมิแพ้ (secondary skin infections in dogs with atopic dermatitis) เนื่องจากการที่ มันเป็นแค่โรคแทรก ที่มักจะมาคู่กับภูมิแพ้...ซึ่งเป็นโรคที่รักษาไม่หายขาดอยู่แล้ว... จึงเป็นคำตอบว่า ทำไมโรคนี้รักษาไม่หายขาดซะที

สายพันธุ์ที่มักจะพบ ปัญหาจากเชื้อนี้ได้แก่

West Highland White Terrier,
Basset Hound,
Dachshund,
Cocker Spaniel,
Poodle,
German Shepherd,
Collies,
Shetland,
Jack Russell Terrier,
Silky Terrier,
Australian Terrier,
Springer Spaniel and
Shar Pei.

อาการทางคลินิก

ที่เรามักจะพบได้ ในสุนัขที่เป็นโรคนี้ได้แก่...(แต่ก็ไม่จำเป็นนะคะ ว่าสุนัขทุกตัวที่เป็น ต้องแสดงอาการ ทั้งหมด หรือเหมือนกันหมด... ขึ้นอยุ่กับระยะเวลา และความรุนแรงค่ะ)

Pruritus is always present and severe.
อาการคัน...มักจะพบได้บ่อย และการเกาเนื่องจากคัน มักจะรุนแรง

Animals are presented with a strong odour of rancid fat.
สัตว์เลี้ยงจะมีกลิ่นตัวแรงมั้กๆ...กลิ่นจะออกหืนๆ

At the beginning of the disease, there are localized or diffused erythema, erythematous papules and macules, and a keratoseborrhoeic disorder with scaling, crusting and alopecia and a greasy aspect of the skin and hair.

ในช่วงแรกที่เป็น...วิการ/รอยโรค มักจะเกิดเป็นหย่อมๆ หรือกระจายทั่วตัวก็ได้ โดยวิการจะมีหลายแบบ  เอาเป็นว่า ง่ายๆก็คือ อาจจะเห็นพวกตุ่มๆขึ้นมาบนผิวหนัง... บางครั้งอาจจะดูเป็นรอยแดงๆ มีรังแค สะเก็ด ขนร่วง เป็นต้นค่ะ

เมื่อสุนัขเริ่มมีปัญหาเรื้อรังและยาวนาน สิ่งที่ตามมาและมักจะพบบ่อยก็คือ
ผิวหนังจะเริ่มหนาตัว แล้วก็แตก...อาจารย์เราเคยบอกว่า ถ้านึกไม่ออกว่าแตกยังไง ก็ให้นึกถึงสภาพดินที่แตก  เหมือนดินที่ทุ่งกุลาร้องไห้น่ะแหละ และผิวหนังบริเวณนั้นก็จะเริ่มดำขึ้นอย่างรวดเร็ว
Malassezia dermatitis can be localized, e.g., on the ventral side of the body (neck, axillae, ventrum and inguinal area), face (ear pinnae, lips, muzzle), peri-anal area and legs (forearms, caudal thighs and feet).

บริเวณที่มักพบปัญหาจากเชื้อยีสต์ ได้แก่...ใต้คอ ใต้คาง ขาหนีบ ง่ามเท้า หูและใบหู รอยย่น บริเวณแถวๆก้น เป็นต้น

เราจะมาพูดถึงการรักษากันนะคะ โดยจะมีหลักในการรักษาใหญ่ๆ 3 หลักด้วยกัน ดังนี้

1.การให้ยากิน(Systemic therapy) โดยยาที่ใช้ จะเป็นยาปฏิชีวนะ... ยาลดการอักเสบ... และยารักษาเชื้อยีสต์ (ซึ่งปกติจะเป็นยากลุ่มเดียวกับที่รักษาเชื้อรา แต่ก็ใช้ได้ดี เป็นบางตัวยาเท่านั้นนะคะ...) การจ่ายยา แล้วแต่ดุลยพินิจของหมอแต่ละคนและสภาพของสุนัขขณะนั้นอ่ะค่ะ

2.การใช้ยาเฉพาะที่(Topical therapy) เช่นแชมพูยา ยาหยอดหู ยาทา เป็นต้น ขึ้นอยู่กับบริเวณที่เป็น และระดับความรุนแรง...

ถ้าเป็นนิดเดียวอาจใช้เฉพาะยาทาก็ได้ แต่ถ้าเป้นมากๆ อาจต้องใช้ยากินร่วมด้วยค่ะ

3.การใช้ยาเพื่อควบคุมโรค(Therapeutic follow-up ) เพื่อไม่ให้โรคกลับมาเป็นใหม่อย่างรวดเร็ว(ยืดเวลาการกลับมาใหม่ของเชื้อ...) หรือควบคุมโรคไม่ให้รุนแรง

ข้อที่3 นี่จะสำคัญที่สุด สำหรับการรักษาโรคนี้


มากำจัดยีสต์ด้วยวิธีธรรมชาติเถอะ

1. อันดับแรก ลดอาหารประเภท carbohydates เพราะมันจะกลายเป็นนําตาลและแป้ง อาหารที่ยีสต์ชอบมาก ทำให้มันเติบโตอย่างรวดเร็ว แล้วไปทำลายแบคทีเรียที่ดีสำหรับน้องหมาของเรา ทำให้ภูมิคุ้มกันตําลง แม้แต่อาหารสำเร็จรูปมักจะเป็น grain-based, not meat based ยังไงลองหาอาหารที่ผสมธัญพืชน้อยนะคะ

2. ให้อาหารเสริมประเภท วิตามิน และ เกลือแร่ with herbs and antioxidents

3. อาบนําอาทิตย์ละ 1 ครั้ง เพื่อกำจัดเซลส์ผิวหนังที่ตายแล้ว ถ้าผสมนํามัน pure 100% essential oil อย่างเช่น Lavender, Myrrh, Rosemary, Eucalyptus or Melaleuca alternifoila จะดีมากค่ะ

อีกวิธีที่ได้ผลคือ ให้น้องหมาล้างตัวด้วยส่วนผสม 50/50 apple cider vinegar + นําเปล่า แต่ไม่ให้โดนแผลสดนะคะ ม่ายงั้นแสบบบแย่

และ 4 ข้อสุดท้ายแว้ว...

ให้น้องหมาทานนําผสม Apple cider vinegar หรือ นํามะนาวก็ได้ค่ะ สัดส่วนตามนี้จ้า

For dog whose body weight is 10 lbs. (4.5 กิโล) or less, give 1/4 ช้อนชา per day.

10 to 60 lbs., 1 teaspoon per day

60 lbs. and above 2 teaspoons per day

ใจเย็นนะคะ ต้อง 3-7 เดือนถึงจาเห็นผลนะคะ โดยเฉพาะ 2 เดือนแรกอาจจะยิ่งดูอาการหนักกว่าเดิม แต่ detox น้องหมาทั้งที ต้องใจเย็นเด้อ

ขอบคุณที่มา http://www.thaidogcenter.com/archive/index.php/t-32039.html