ค่าตับสูงในสุนัข เวลาไปตรวจเลือดน้องหมา สาเหตุที่ทำน้องหมามีค่าเอนไซม์ตับขึ้น เกิดจากอะไรมาอ่านกัน

สำหรับคนรักน้องหมา พาน้องหมาไปตรวจเลือด แล้วผลออกมามีค่าตับสูงผิดปกติ วันนี้เรามาดู สาเหตุ ทำไม ค่าตับในสุนัข ถึงสูง มันเกิดจากอะไรกันแน่  มาอ่านกัน

มารู้จักค่าเอนไซม์ตับกันหน่อย



     ค่าเอนไซม์ตับนั้นมีหลายค่าและมีชื่อที่ค่อนข้างยาว ส่วนมากเรามักจะเรียกชื่อตามอักษรย่อภาษาอังกฤษ คือ AST หรือ SGOT และ ALT หรือ SGPT เวลาที่ตรวจพบว่าค่าเอนไซม์เหล่านี้สูงขึ้นนั้น ก็บ่งบอกได้ว่า มีเอนไซม์ที่รั่วออกมาจากเซลล์ตับ เมื่อเวลาที่เซลล์ตับเกิดความเสียหายขึ้น

     สำหรับ AST นั้นเป็นเอนไซม์ที่พบได้ในไมโตรคอนเดรียของเซลล์ตับ ค่า AST นั้นมีความไวมากและมักจะถูกตรวจพบได้ง่าย เมื่อเกิดความเสียหายต่อเซลล์ตับในระยะแรก ๆ แต่ในทางกลับกันค่า AST จะมีความจำเพาะต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นที่ตับน้อยกว่า เพราะนอกจากพบที่เซลล์ตับแล้วยังพบเอนไซม์นี้ที่เซลล์กล้ามเนื้อและไตได้ด้วย
  
     ดังนั้นคุณหมอจึงมักจะตรวจค่า AST ควบคู่ไปกับค่า ALT ด้วย หรือตรวจร่วมกับค่าเอนไซม์อื่น ๆ ที่บ่งบอกภาวะการทำงานของเซลล์ตับ เช่น ALP, serum bile acid, GGT ฯลฯ แล้วนำมาพิจารณาควบคู่กันหลาย ๆ ค่า เพื่อใช้พยากรณ์โรคที่น้องหมากำลังเป็นอยู่ ในกรณีที่ค่าเอนไซม์ตับสูงกว่าผิดปกติเกินหลายเท่าตัว ก็อาจบ่งชี้ภาวะของโรคได้เช่นกัน


สาเหตุที่ทำน้องหมามีค่าเอนไซม์ตับสูง

     การที่คุณหมอตรวจพบว่าน้องหมามีค่าตับสูงขึ้นนั้น อาจไม่สามารถบ่งบอกถึงสาเหตุได้ในทันที การจะระบุถึงสาเหตุได้นั้น จำเป็นต้องมีการตรวจอย่างอื่น ๆ เพิ่มเติมอีก ไม่ว่าจะเป็นการค่าเลือดอื่น ๆ การอัลตร้าซาวด์ หรือแม้แต่การซักประวัติและอาการต่าง ๆ เพิ่มเติม ดังนั้นในการวินิจฉัยโรค จึงต้องอาศัยข้อมูลหลาย ๆ ทาง เพื่อระบุหาสาเหตุที่แท้จริง

     สำหรับสาเหตุที่ทำให้น้องหมามีค่าเอนไซม์ตับสูงนั้นมีมากมาย วันนี้ผมขอคัดเอาสาเหตุเด่น ๆ มาเล่าให้เพื่อน ๆ อ่าน โดยแยกออกเป็นกลุ่มโรคดังนี้นะครับ

1 โรคที่ตับ

     ความผิดปกติที่ตับ ไม่ว่าจะเกิดจากเซลล์ตับถูกทำลาย เกิดการอักเสบ ได้รับบาดเจ็บ หรือเกิดความเสื่อมของเซลล์ตับก็ดี ล้วนส่งผลให้ค่าเอนไซม์ตับสูงขึ้นได้ ความผิดปกติของตับที่มักพบบ่อย ๆ ก็อย่างเช่น ภาวะตับวายเฉียบพลัน ภาวะตับวายเรื้อรัง ไขมันพอกตับ ตับโต ฝีที่ตับ ซีสต์ที่ตับ ตับแข็ง (Liver Cirrhosis) เป็นต้น เหล่านี้อาจส่งผลให้ตับสูญเสียการทำงาน และส่งผลให้เกิดอาการต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นตัวเหลือง ท้องโต เจ็บท้อง น้ำหนักลด ท้องเสีย อาเจียน อ่อนแรง ไม่อยากอาหาร ฯลฯ ตามมาได้ครับ

2 โรคติดเชื้อ

     การได้รับเชื้อโรคบางชนิดก็สามารถไปทำลายเซลล์ตับได้ เช่น เชื้อไวรัส adenovirus (CAV-1) ทำให้เกิดโรคตับอักเสบติดต่อในสุนัข เชื้อ Toxoplasma เชื้อพยาธิในเม็ดเลือด Hepatozoon เชื้อแบคทีเรียที่เข้าสู่ระบบร่างกาย ฯลฯ นอกจากนี้เชื้อราที่สร้างสารพิษอัลฟลาทอกซิน ซึ่งมักพบในข้าวโพดหรือพืชตระกูลถั่วที่นำมาทำเป็นอาหารสำหรับน้องหมา ก็ทำให้เกิดโรคตับอักเสบหรือมะเร็งที่ตับได้เช่นกันครับ



3 โรคหัวใจและหลอดเลือด

     หลายคนคงสงสัยว่าโรคหัวใจและหลอดเลือดทำให้น้องหมามีค่าตับสูงได้อย่างไรกันนะ ก็คือว่า เวลาที่น้องหมาป่วยเป็นโรคหัวใจ จะส่งผลต่อการสูบฉีดและการลำเลียงเลือด ซึ่งตับเป็นอวัยวะที่ต้องการเลือกไปเลี้ยงมาก เมื่อระบบการไหลเวียนเลือดถูกรบกวน เลือดไปเลี้ยงที่ตับลดลงหรือไม่เพียงพอ เซลล์ตับจึงขาดออกซิเจน ก็จะทำให้เซลล์ตับตาย เช่นเดียวกับเวลาที่น้องหมาช็อกหรือเกิดภาวะโลหิตจาง เมื่อเซลล์ตับเสียหาย ค่าเอนไซม์ตับก็เลยสูงขึ้นนั่นเอง นอกจากนี้ค่าเอนไซม์ตับบางตัว สามารถพบได้ที่เซลล์กล้ามเนื้อหัวใจด้วย การที่เซลล์กล้ามเนื้อหัวใจถูกทำลาย ก็อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้ค่าเอนไซม์ตับสูงขึ้นได้เช่นกันครับ
4 โรคเนิ้องอกและมะเร็ง

     เซลล์มะเร็งเป็นเซลล์ร้าย เมื่อเกิดขึ้นกับอวัยวะไหนแล้ว ก็สร้างความเสียหายให้กับอวัยวะนั้น กรณีของมะเร็งตับก็เช่นกัน เมื่อเซลล์ตับถูกทำลาย ค่าเอนไซม์ตับก็สูงขึ้นตามมา มะเร็งที่ตับนั้นอาจเกิดได้จากที่ตับเอง หรือเป็นมะเร็งที่แพร่กระจายมาที่ตับก็ได้ ซึ่งโรคเนื้องอกและมะเร็งที่ตับก็มีอยู่หลายชนิด เช่น hepatocellular carcinoma, bile duct carcinoma (cholangiocarcinoma), chemodectoma, hepatocellular adenoma, hepatoblastoma, hepatic sarcomas, secondary metastatic lymphoma เป็นต้น ครับ

5 การได้รับสารพิษหรือยาบางชนิด

     ตับเปรียบเสมือนโรงงานหลักของร่างกาย เมื่อร่างกายได้รับสารอะไรก็ตาม จะถูกลำเลียงมายังตับ เพื่อสังเคราะห์ แปรรูป สะสม หรือกำจัดออกที่ตับ ตับจึงเป็นอวัยวะที่มีความเสี่ยงในการสัมผัสกับสารพิษมากกว่าอวัยวะอื่น ๆ การได้รับสารพิษหรือยาเป็นเวลานานหรือได้รับในปริมาณสูงเกินไป จะส่งผลให้เซลล์ตับได้รับความเสียหาย ค่าเอนไซม์ตับก็เลยสูงขึ้น ซึ่งสารพิษในที่นี้ก็อาจจะมาจาก อาหารที่น้องหมากินเข้าไป เนื้อดิบที่ปรุงไม่สุก ยาและอาหารเสริมบางอย่าง แร่ธาตุทองแดง (Copper) ฯลฯ ในกรณีนี้บางรายอาจะดีขึ้นหลังจากหยุดรับยาหรือสารพิษนั้นไปแล้วครับ

     สำหรับน้องหมาที่มีค่าเอนไซม์ตับสูงนั้น ควรต้องหาสาเหตุที่แท้จริงเพิ่มเติมต่อว่าเกิดจากสาเหตุอะไรกันแน่ เพราะอย่างที่บอกไปแล้วว่า การตรวจพบว่าน้องหมามีค่าตับสูงขึ้นนั้น อาจไม่สามารถบ่งบอกถึงสาเหตุได้ในทันที สาเหตุที่ทำให้น้องหมามีค่าตับสูงนั้นก็มีมากมาย ซึ่งการรักษาโรคตับให้ตรงจุดควรต้องรักษาที่สาเหตุ น้องหมาอาจต้องได้รับยาบำรุงตับ ยาบรรเทาอาการ นอกจากนี้แล้วก็อาจต้องมีการปรับสูตรอาหารรักษาโรค ปัจจุบันมีสูตรอาหารสำหรับสุนัขที่ป่วยเป็นโรคตับโดยเฉพาะ ซึ่งต้องควบคุมปริมาณไขมันในอาหารด้วยครับ...และนี่ ก็คือสาเหตุที่ทำให้ค่าเอนไซม์ AST และ ALT จากตับสูงขึ้นในน้องหมา หวังว่าจะคลายข้อสงสัยให้กับเพือน ๆ ได้นะครับ

บทความโดย : หมอต้น ด็อกไอไลค์
น.สพ.ธีรภาพ มุสิกานนท์
dogilike.com
dogilike.com/content/vettalk/4895/